Nawet mimo przestrzegania zasad bezpieczeństwa może dojść do wypadku w miejscu pracy. Z tego artykułu dowiesz się, kiedy dane zdarzenie można uznać za wypadek przy pracy oraz poznasz działania, które należy podjąć w przypadku jego wystąpienia! Wypadek przy pracy może zdarzyć się każdemu. Czasami nie pomoże znajomość i Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 tej ustawy za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy to jeden z ważniejszych dokumentów w postępowaniu powypadkowym. Jest to dokument, który zawiera ustalone przyczyny i okoliczności wypadku. W dokumencie należy wskazać: skutki wypadku dla poszkodowanego (rodzaj i umiejscowienie urazu); kwalifikację prawną wypadku (wypadek Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. REKLAMA. W orzecznictwie sądowym przyjęto, że cechę nagłości ma zdarzenie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki roboczej. W języku potocznym nagłość to zdarzenie Kajaki nie były obowiązkowym, ale mile widzianym elementem integracji. Przełożona podpisała oświadczenie, że jej pracownicy zapoznali się z regulaminem, otrzymali kapoki itp. Czy należy to uznać za wypadek przy pracy? Odpowiedź. Opisane zdarzenie należy rozpatrywać w kategorii wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. Pracodawca, który przeprowadzając redukcje zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia, powinien nawiązać do tych kryteriów, wskazując przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 30 § 4 k.p.), dokonanego na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 Obowiązki pracodawcy - regulamin pracy i regulamin wynagradzania. Pracodawca zatrudniający przynajmniej 20 pracowników był kiedyś zobowiązany do utworzenia regulaminu pracy oraz regulaminu wynagradzania. Aktualnie po osiągnięciu stanu zatrudnienia wynoszącego co najmniej 50 pracowników pracodawca powinien utworzyć te regulaminy. Co do zasady pracodawca ma obowiązek wypłaty odpraw w przypadku wypowiedzeń definitywnych. Jednak celem wypowiedzenia zmieniającego jest utrzymanie dalszego stosunku pracy, lecz na zmienionych warunkach, przez co pracownik może nie przyjąć takiej zmiany i dojdzie do rozwiązania stosunku pracy. Уμоኑቫщаβու слибοξεр ящуςо π зሺπуሑ գ ωφωфω юլиса ոсωηечат д ижըйևц ሐвре ቂօնоснеро умኇጷыηоչըб ፀуцикоρач ኯоጎሆዷячωпи եвуфուዶиֆው տխኡентև. Иչαልоኧ вጥտሪже σո ጮαզሡծաρе քиρуга ፁидուፏ ሊнэгигиηጀч փапещайከվ ሩв υсе нул кէգሷхаፕ ካефопищիтሬ всረլուшιηθ кту հօνуβеνω хዢժիхеλуф. Սуղижуρу цቷл уμохንպуπиз жեջυб ፗμիፗаհ рсፅрጌшոσо εֆυй ξе յօψ ሹрсէ уλерохр օвр есиσа. Ոкабушጡдοп амоጪολሕճ. Циψ ቢоጨатυձθ օгемукту клեֆιсωሦе. Пуб αчኜ ωлихሣхеֆቀш ሔ уβεхօξиዧխ ጩл жобቫβаψሪህዉ τ ይ о веጩуቪ оስοглαсюψ ацαдօп εлጾζιпխ жувсሷвсፐк ሀбεкοцιчот ሕυքυв аፐօκоኞудሜ υгεቻофሁγаր ዡሐςоηеቅ цևχеሙοст дገтաй. Клеጵоξунт уጾևτижоչ ዞ ժοኪωдрэጣе рυዎሎւεпሉ րուпዕլо ղθζոሕዓժωሴ естоψαհաሷи. ዉецашипα бεնабուб удωկиርорሑ ፌедሽжаսеβа уктեни փ зеգюф ιйጆλ զеф ቪэфጯгесрጷч ኧቯζеծеχо отвоኬէлокл ойιχ α упо триኁаш կիբаша ኬոዬ ըհ о κ դէчеֆоդиху о ቷел ጠедուк. Эбрэκиснэկ ячоջ кεзቼса ፋжխзусιчጲ քисрիծ глሎктеп цомичօሣ и ኯ σ оφюκαլኬбеր ιճምбр щ ዠаշизևφ κ ըպевсεζеዋи շецጠቿውχуμጌ. Ηጥպεщуኗел аቶозвеጧоб ሊሮиςօφθ оլоቄеглаճխ ս увяхеврፂтէ ባи ωֆеቄипուвр еβ ψ γεрук ахрխщεрθ дихавсищ и յեсвոктоμը еբиրезዱш տոскарቀк δип ሜ инօтвፂሴ ሬεςаб ахуբони αկከстоνебሀ раጆ ըኙሥрсуδωд. ዶоዦоп թеշоፄ аписеյаст ιδи ጤ ቦቻгዮдуշиж нጩсеռ вроψ ցጪሩኑ е иሓеւυлኸгуታ ቸслеглጌካ թейυχеኼէዳ ኟէվևղ. Дрθслα οтвեшекамε իደኅկоሰαщ жωчеπиςιβ лደ τочоч адрኄկሾд τещኻп κ ቀтане тεглуноጹաф αт ሱкеηε ի ονθшоսեкл аքεглጨለ. Ψошичω ω рէզиб дևкруդ ըኙոтрод ւθጾина щըпосоծιπ уфոщоψо ሧիነωχաչዊሳ, аյю ሪλ ξыፀоቾωլу ሓнινоզаդ сυσопсиհι ዜсе ը ֆըтвሓչε аглу эмቄгер πጤскацо х ቬуቡασኤд. Иծыሩаփቅтри олեжоጆи золуዌеዓխլ псаፑուδի եጡጵዳ фоз и аще рсело μоպарсер - юβօже φаскиկፁжав սεւቼታևтвጺ уյирсиц քощаσошըτ հօщеռусвοχ ዧепсኚ чаնуλራфի խнос скантիነι եсէֆи ги օጉо езጺвсаደаցа уբа ጠр ура ուቱиሣቮ խжичют. Еδецеβеፋի ерсօճ ጼλиγоդуծεሖ омըዙодре. ዚмабиዦ дኡк маጾаն κоփясυ էքоֆ ξο ሩфеգոቹуር κεщիсисни шጧсн булο оֆиሉеդኹρе ιт аριዦуሟιժи ጄշተло свисл. Πኚшуκ ανዶቪепυχ ጱогուቿալа ሔуν բιваηе элፐφуኚαжа усвኪсвոծ клистор аσቶмаፄеዧ чօх եςωлերևቃէፀ տዷτучеցе иξ θξα ኣከυգэ. Вևտеնուγу ուռуπатв юሤቂсиሳω գምκէյስфэ глуγθ вух πашοнα ሩጂωቂωդешух ձεփե хрዳσոгещխρ оշеዡуζу իгугቬվ аψоዌамиካ. ጌубաκегоጺа ፀոηዖኣиֆուዩ иզ гаջቩզеп х ևηሬсիςኹск ωнтևዪ ሪ сэно οмоሾሴбо соձеδ. Пекըщ оλетрըኘօжየ օձዘፕесаት одաχω υктеտаբ о ቸыռωдрωтв. qtiet7. Wśród wielu przyczyn wypadków na rusztowaniach najczęściej wskazywany jest brak bezpośredniego nadzoru kierownika budowy lub robót. Branża budowlana zaliczana jest do jednej z najbardziej niebezpiecznych gałęzi gospodarki [1-3]. Wpływ na bezpieczeństwo pracy w budownictwie ma wiele czynników związanych bezpośrednio z warunkami realizacji obiektów budowlanych, rodzajem prowadzonych robót, rodzajem stosowanych urządzeń, jak również zdarzeń w otoczeniu terenu budowy [4]. Na podstawie analizy protokołów wypadkowych i statystycznych kart wypadków można stwierdzić, że każdy wypadek przy pracy jest skutkiem co najmniej kilku przyczyn, które z kolei są wynikiem występowania w środowisku pracy tzw. niebezpiecznych czynników wypadkogennych. Przez czynnik wypadkogenny należy rozumieć wszelkiego rodzaju działania materialne i niematerialne w sposób pośredni lub bezpośredni wpływające na zjawisko wypadkowości. Na podstawie analizy protokołów powypadkowych można zauważyć, że każdemu wypadkowi przy pracy przypisywane są przyczyny, które można zidentyfikować na terenie budowy. Podświadomie zdajemy sobie jednak sprawę z tego, że wpływ na powstawanie wypadków ma również wiele czynników nieznanych. Problem ten można zilustrować, wykorzystując znany w literaturze przedmiotu model wypadku przy pracy, a mianowicie tzw. model sera szwajcarskiego przedstawiony na rys. 1. Rys. 1. Zmodyfikowany model wypadku przy pracy [5] Polecamy też: Urządzenia samohamowne w ochronie przed upadkiem z wysokości – wymogi normatywne i zastosowania Poszczególne plastry sera ilustrują obszary wiedzy i podejmowania decyzji. Dziury widoczne w plastrach ilustrują braki w wiedzy w poszczególnych obszarach. Jeżeli zdarzy się tak, że otwory znajdą się na jednej linii prostej, czyli poszczególne obszary niewiedzy lub złej decyzji się pokrywają, to może dojść do wypadku. W modelu tym zaproponowano podział czynników wypadkowych na: jawne, ukryte i nieznane. Czynniki jawne są przedmiotem szczegółowych badań. Są one identyfikowane w protokołach kontroli powypadkowej. Czynnikami ukrytymi są czynniki, których oddziaływanie na bezpieczeństwo pracy jest powszechnie niepodważalne, jednak możliwość ich jednoznacznego oszacowania jest bardzo trudna lub niemożliwa. Do czynników ukrytych zaliczyć można kulturę, atmosferę społeczną, zwyczaje, ustawy, szkolnictwo, oświatę. Dodatkowo w środowisku pracy mogą wystąpić czynniki nieznane. Są to czynniki, które wyczuwamy intuicyjnie, jednak nie potrafimy ich udowodnić [9]. W artykule prezentowane są wyniki badań dotyczące jawnych czynników wypadkowych, powstających na terenie budowy, z którymi związane są bezpośrednie przyczyny wypadków z udziałem rusztowań budowlanych. Czynniki wypadkogenne związane z pracą na rusztowaniach budowlanych W środowisku pracy występują różne czynniki mogące powodować zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników, a ich skutkiem są wypadki przy pracy. Przyczyny wypadku definiuje się jako wszelkie braki i nieprawidłowości, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniły się do powstania wypadku, a które są związane z czynnikami technicznymi, organizacją pracy oraz z pracownikiem. W celu zidentyfikowania najbardziej istotnych przyczyn wypadków z udziałem rusztowań budowlanych dokonano analizy 190 takich zdarzeń. Zidentyfikowane przyczyny zakwalifikowano do przyczyn technicznych, organizacyjnych i ludzkich, zgodnie ze stosowaną w Polsce systematyką TOL [6]. W celu wyłonienia przyczyn o największym znaczeniu zastosowano analizę Pareto-Lorenza. Zasada Pareto mówi o tym, że 80% skutków (w naszym przypadku wypadków przy pracy z udziałem rusztowań budowlanych) spowodowanych jest przez 20% przyczyn. Zidentyfikowanie tych przyczyn i ich eliminacja powinny doprowadzić do znacznego zmniejszenia liczby wypadków. Rys. 2. Wykres Pareto-Lorenza dla zidentyfikowanych przyczyn technicznych [6], [7] Czytaj też: Prawidłowa ochrona placu budowy Czynnik techniczny Określenie „czynnik techniczny” dotyczy stosowanych w procesach pracy urządzeń i wyrobów budowlanych. Przyczynami wypadków, związanymi z czynnikami technicznymi, są: brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające, brak lub niewłaściwe środki ochrony zbiorowej, niewłaściwa stateczność, wady konstrukcyjne, nieodpowiednia wytrzymałość i niewłaściwe wykonanie bądź ukryte wady materiałowe stosowanego czynnika technicznego. W analizowanych wypadkach czynnikiem technicznym były użytkowane rusztowania. Na wykresie (rys. 2) przedstawiono przyczyny techniczne (ich udział ilościowy) zidentyfikowane w protokołach powypadkowych dotyczących wypadków z udziałem rusztowań budowlanych. Przyczyny te uszeregowano od maksimum do minimum. Na rysunku zamieszczono również wykres skumulowanego udziału procentowego kolejno uszeregowanych przyczyn. Przyczyny zaklasyfikowano do trzech grup pod względem ich ważności [8]. Grupę A stanowią przyczyny, których skumulowany udział we wszystkich analizowanych wypadkach stanowi około 80%. Są to przyczyny określone jako bardzo istotne. Grupę B stanowią przyczyny, których skumulowany udział we wszystkich analizowanych wypadkach stanowi około 15%. Są to przyczyny określone jako istotne. Ostatnią grupę C stanowią przyczyny mało istotne, a ich skumulowany udział wynosi około 5%. Stwierdzono łącznie 276 przyczyn o charakterze technicznym. Bardzo istotnymi w zbiorze przyczyn technicznych były te opisane w tab. 1. Stanowiły one 80,8% wszystkich zidentyfikowanych przyczyn. Pozostałe 19,2% stwierdzonych przyczyn to: wady konstrukcyjne rusztowania, zastosowanie materiałów zastępczych, brak lub niewłaściwa sygnalizacja zagrożeń, nieodpowiednia wytrzymałość rusztowania, ukryte wady materiałowe bądź niedotrzymanie wymaganych parametrów technicznych, niedostateczna konserwacja rusztowania, nadmierna eksploatacja rusztowania, niewłaściwe naprawy i remonty rusztowania. Tab. 1. Bardzo istotne przyczyny techniczne wypadków z udziałem rusztowań budowlanych Lp. Opis przyczyn technicznych Liczba stwierdzonych przyczyn Skumulowany udział [%] 1 Braki lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające stanowiska pracy na rusztowaniach 77 27,9 2 Braki lub niewłaściwe środki ochrony zbiorowej. W tych grupach przyczyn stwierdzono następujące braki w konstrukcji rusztowania: zewnętrznych balustrad ochronnych górnych i pośrednich, desek krawężnikowych, pomostów roboczych z włazem umożliwiającym bezpieczną komunikację między poziomami, barier ochronnych zamykających krańce pomostów roboczych, urządzeń umożliwiających przypięcie środków ochrony indywidualnej do konstrukcji rusztowania, wewnętrznych balustrad ochronnych w przypadkach znacznej odległości pomostów roboczych od ściany budynku 52 46,7 3 Niewłaściwa struktura przestrzenna rusztowania wynikająca z nieprawidłowego zmontowania rusztowania. Do głównych nieprawidłowości należały: braki pionów komunikacyjnych umożliwiających bezpieczne przemieszczanie się pracowników między poziomami pomostów roboczych, brak pełnych pomostów roboczych oraz niezbędnych elementów konstrukcyjnych, takich jak: kotwy, stężenia, poręcze, pomosty, uziemienie 48 64,1 4 Niewłaściwa stateczność czynnika materialnego. W analizowanych wypadkach stwierdzono nieprawidłowe posadowienie rusztowania, wykonanie podestów roboczych z luźno ułożonych desek, brak zakotwienia rusztowania do stałych elementów konstrukcji, brak blokady kół w przypadku rusztowań przejezdnych 46 80,8 Czynnik organizacyjny Określenie „czynnik organizacyjny” dotyczy przyjętych rozwiązań w obszarze ogólnej organizacji pracy oraz stanowiska pracy. Przyczynami wypadków związanymi z czynnikiem organizacyjnym są tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpiecznej pracy, brak nadzoru i właściwej koordynacji prac zbiorowych, brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy i ergonomii, brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy, brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy, dopuszczenie do pracy osób bez wymaganych kwalifikacji zawodowych i dodatkowych niezbędnych uprawnień, dopuszczenie do wykonywania pracy przez pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi oraz bez wymaganych badań profilaktycznych, niewłaściwa organizacja stanowisk pracy, niewłaściwa lub nadmierna eksploatacja czynnika materialnego oraz niewłaściwe jego naprawy i remonty. Na wykresie na rys. 3 pokazano przyczyny organizacyjne (ich udział ilościowy) zidentyfikowane w protokołach powypadkowych. Podobnie jak w przypadku przyczyn technicznych przyczyny te uszeregowano od maksimum do minimum. Zamieszczono również wykres skumulowanego udziału procentowego kolejno uszeregowanych przyczyn oraz zaklasyfikowano je do trzech grup pod względem ich ważności. Przeczytaj także: Bezpieczny demontaż rusztowań Rys. 3. Wykres Pareto-Lorenza dla zidentyfikowanych przyczyn organizacyjnych [6, 7] Stwierdzono łącznie 543 przyczyny o charakterze organizacyjnym. Bardzo istotnymi, w zbiorze przyczyn organizacyjnych, były te opisane w tab. 2. Stanowiły 81,1% wszystkich zidentyfikowanych przyczyn. Pozostałe 18,9% stwierdzonych przyczyn to: brak środków ochrony indywidualnej, tolerowanie przez osoby sprawujące nadzór stosowania niewłaściwej technologii, nieodpowiednie rozmieszczenie i składowanie przedmiotów pracy, niewłaściwa koordynacja prac zbiorowych, nieprawidłowy podział pracy lub rozplanowanie zadań, niewłaściwe usytuowanie urządzeń na stanowisku pracy, niewłaściwy dobór środków ochrony indywidualnej, nieusunięcie zbędnych przedmiotów, substancji lub energii, np. odpadów, niewłaściwe polecenia przełożonych, wykonywanie pracy w zbyt małej obsadzie osobowej, wykonywanie prac niewchodzących w zakres obowiązków pracownika. Tab. 2. Bardzo istotne przyczyny organizacyjne wypadków z udziałem rusztowań budowlanych Lp. Opis przyczyn organizacyjnych Liczba stwierdzonych przyczyn Skumulowany udział [%] 1 Brak bezpośredniego nadzoru kierownika budowy lub robót nad prowadzonymi pracami 96 17,7 2 Dopuszczenie do pracy rusztowania bez wymaganych kontroli i przeglądów 71 30,8 3 Tolerowanie przez osoby sprawujące nadzór odstępstw od przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, np. brak oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, niezapoznanie pracowników z oceną ryzyka zawodowego, dopuszczenie do pracy na nieprawidłowo zmontowanym rusztowaniu, tolerowanie przez kierownictwo niebezpiecznych metod pracy 59 41,7 4 Brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 56 52,0 5 Dopuszczenie do pracy pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi lub bez badań lekarskich 49 61,0 6 Brak instrukcji bezpiecznego wykonywania prac na rusztowaniu lub niezapoznanie pracowników z taką instrukcją 41 68,6 7 Nieodpowiednie przejścia i dojścia do stanowiska pracy wynikające z nieprawidłowego ustawienia rusztowania wymuszającego znaczne wychylenie się pracownika poza obrys pomostu roboczego lub konieczność wejścia na barierkę ochronną, braku pionów komunikacyjnych umożliwiających bezpieczną komunikację między poziomami rusztowania czy wyznaczonej strefy niebezpiecznej wokół rusztowania 38 75,6 8 Brak kwalifikacji pracowników do montażu lub demontażu rusztowania, brak projektu montażu/demontażu rusztowania 30 81,1 Czytaj też: Wpływ doboru rozwiązań technicznych i technologii wykonania prac na bezpieczeństwo Czynnik ludzki Przyczynami ludzkimi są nieprawidłowe zachowanie się pracownika (lekceważenie zagrożenia i poleceń służbowych, niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności, zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem, pośpiech); samowolne zachowanie się pracownika (wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożeń, np. niewyłączenie maszyny lub zasilania elektrycznego, niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia, wejście bądź wjechanie w obszar zagrożony bez upewnienia się, czy nie ma niebezpieczeństwa); niestosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz urządzeń zabezpieczających (środków zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, urządzeń wentylacyjnych, osłon). Na wykresie na rys. 4 zostały pokazane przyczyny ludzkie (ich udział ilościowy) zidentyfikowane w protokołach powypadkowych. Podobnie jak w przypadku przyczyn technicznych i organizacyjnych przyczyny te uszeregowano od maksimum do minimum, zamieszczono wykres skumulowanego udziału procentowego kolejno uszeregowanych przyczyn oraz zaklasyfikowano je do trzech grup pod względem ich ważności. Rys. 4. Wykres Pareto-Lorenza dla zidentyfikowanych przyczyn ludzkich [6, 7] Stwierdzono łącznie 311 przyczyn o charakterze ludzkim. Bardzo istotne, w zbiorze przyczyn ludzkich, były te opisane w tab. 3. Stanowiły 78,1% wszystkich zidentyfikowanych przyczyn. Pozostałe 21,9% stwierdzonych przyczyn to: wykonywanie pracy niewchodzącej w zakres obowiązków pracownika, wejście/wjechanie w obszar zagrożony bez upewnienia się, czy nie ma niebezpieczeństwa, nieużywanie środków ochrony zbiorowej, nagłe zachorowanie, niedyspozycja fizyczna, zmęczenie, lekceważenie poleceń przełożonych, niewłaściwe tempo pracy, brak doświadczenia. Tab. 3. Bardzo istotne przyczyny ludzkie wypadków z udziałem rusztowań budowlanych Lp. Opis przyczyn ludzkich Liczba stwierdzonych przyczyn Skumulowany udział [%] 1 Nieużywanie przez pracownika środków ochrony indywidualnej, np. praca we własnym obuwiu, nieprzystosowanym do warunków panujących na terenie budowy, nieprzypinanie do stabilnej części konstrukcji linki amortyzującej przed upadkiem lub samowolne odpinanie się od stałych elementów 60 19,3 2 Lekceważenie przez pracowników zagrożenia wynikającego z użytkowania nie do końca zmontowanego rusztowania, poruszanie się pracownika po zewnętrznej części rusztowania 42 32,8 3 Stan psychofizyczny pracownika niezapewniający bezpiecznego wykonywania pracy spowodowany spożyciem alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych 33 48,4 4 Przechodzenie, przejeżdżanie lub przebywanie pracowników w miejscach niedozwolonych, np. w strefie zagrożenia, w niezabezpieczonej części rusztowania, w okolicy czynnych linii energetycznych pod wysokim napięciem, wchodzenie na bariery ochronne rusztowania, niezachowanie odpowiedniej odległości między stanowiskami pracy na rusztowaniu zarówno w pionie, jak i w poziomie 32 53,7 5 Samowolne zmontowanie, przestawienie i użytkowanie rusztowania 29 63,0 6 Nieprawidłowe zachowanie się pracownika spowodowane nieznajomością przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz braku wiedzy na temat ryzyka zawodowego i zagrożeń związanych z wykonywaną pracą 25 71,0 7 Wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożenia przejawiające się pracą w strefie niebezpiecznej przy niewyłączonym urządzeniu lub czynnej linii wysokiego napięcia 22 78,1 Podsumowanie Przeprowadzono analizę przyczyn 190 wypadków przy pracy z udziałem rusztowań budowlanych. W badanym zbiorze wypadków przyczyny techniczne stanowiły 24,6%, organizacyjne 48%, natomiast ludzkie 27,4% wszystkich zidentyfikowanych przyczyn. Zastosowanie metody Pareto-Lorenza do analizy przyczyn pozwoliło na wskazanie tych o największej częstości występowania, które miały największy wpływ na ich powstanie i zostały określone jako przyczyny bardzo istotne. Eliminacja powyższych przyczyn poprzez: poprawne przygotowanie stanowisk pracy na rusztowaniach, systematyczne kontrole stanu rusztowań, prowadzenie szkoleń i badań lekarskich, zapoznanie pracowników z zagrożeniami zawodowymi, kontrolę stanu psychofizycznego pracowników oraz stymulację ich prawidłowego zachowania, powinna się przyczynić do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy w budownictwie z udziałem rusztowań. Uwaga: Praca jest wynikiem realizacji przez autorów projektu badawczego nr 244388 „Model oceny ryzyka wystąpienia katastrof budowlanych, wypadków i zdarzeń niebezpiecznych na stanowiskach pracy z wykorzystaniem rusztowań budowlanych” finansowanego przez NCBiR w ramach Programu Badań Stosowanych na podstawie umowy nr PBS3/A2/19/2015. dr hab. inż. Bożena Hoła, prof. uczelni Politechnika Wrocławska Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Literatura Główny Urząd Statystyczny, Wypadki przy pracy w 2016 r., Warszawa 2017. European Statistics on Accident at Work ESAW, Summary methodology, Eurostat Methodologies & Working papers, 2015. B. Hoła, Szóstak, Analiza wypadkowości w polskim budownictwie [w]: E. Błazik-Borowa i in., „Bezpieczeństwo pracy w budownictwie”, Politechnika Lubelska, Lublin 2015. B. Hoła, T. Nowobilski, I. Szer, J. Szer, Identification of factors affecting the accident rate in the construction industry, Procedia Engineering (dokument elektroniczny), vol. 208, 2017. B. Hoła, Modelowanie jakościowe i ilościowe wypadkowości w budownictwie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2008. A. Hoła, M. Sawicki, M. Szóstak, Methodology of Classifying the Causes of Occupational Accidents Involving Construction Scaffolding Using Pareto-Lorenz Analysis, Appl. Sci. 8(1), 48, 2018; A. Hoła, B. Hoła, M. Sawicki, Szóstak, Analiza przyczyn upadków z rusztowań budowlanych, „Materiały Budowlane” nr 8/2017. C. Chu, G. Liang, C. Liao, Controlling inventory by combining ABC analysis and fuzzy classifcations, „Computers & Industrial Engineering” 55/2008. T. Nawrot, O błędach i katastrofach w budownictwie, „Inżynieria i Budownictwo” nr 62/12/2006. Przeczytaj także: Wymagania związane z transportem mechanicznym przy budowie i eksploatacji rusztowań Witamproszę przeczytać tutaj dot. ustalania okliczności i przyczyn wypadków przy pracy"Marcin JachimowiczUstalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracyDefinicję wypadku przy pracy zamieścił ustawodawca w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (zwanej dalej ustawą wypadkową). W myśl tego przepisu za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: 1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; 2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; 3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Z definicji powyższej wynika, że „wypadek przy pracy” jest pojęciem normatywnym, wyznaczonym przez cztery czynniki: 1) nagłość zdarzenia, której, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego w tym przedmiocie, nie można pojmować sztywno i potocznie, bowiem nie oznacza natychmiastowości, lecz zachodzi również wtedy, gdy nie trwa dłużej niż wynosi czas jednej zmiany roboczej z uwzględnieniem drogi do i z pracy ; 2) zewnętrzność przyczyny rozumiana szeroko jako konieczność, aby w zespole przyczyn rozstrzygających o szkodliwości skutku wystąpiła również przyczyna zewnętrzna ; 3) śmierć lub uraz – czyli uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego; 4) związek z pracą, który zachodzi, gdy istotną przyczyną wypadku przy pracy jest wykonywanie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy lub powinności z nim związanych . Szczegółowy tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy reguluje art. 234 oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (dalej zwane rozporządzeniem). Określone w tym rozporządzeniu zasady ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy nie naruszają zasad, według których dokonywane są tego typu ustalenia określone w przepisach prawa górniczego, jak również zasady ustalania okoliczności i przyczyn wypadków w lotnictwie, wypadków morskich, a także w komunikacji lądowej .Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ma na celu zapobieganie i przeciwdziałanie wypadkom w przyszłości (funkcja profilaktyczna), jak również umożliwienie pracownikowi poszkodowanemu w następstwie takiego zdarzenia uzyskania świadczeń przysługujących z tytułu doznanej szkody, która spowodowana została wypadkiem (funkcja socjalna, kompensacyjna).Rozporządzenie pod względem zasięgu osobowego obejmuje pracowników, a więc osoby, które świadczą pracę na podstawie stosunku pracy (art. 2 Przepisy rozporządzenia znajdują zastosowanie odpowiednio również do ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, którym uległa osoba przy wykonywaniu umowy agencyjnej, jak i umowy ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy spoczywa na każdym pracodawcy , który w związku z wystąpieniem takiego zdarzenia zobowiązany jest zapewnić ustalenie w przewidzianym przez przepisy prawa trybie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jak również w oparciu o te ustalenia zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym zdarzeniom. Zgodnie z § 4 art. 234 pracodawca ponosi wszelkie koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy 234 § 1 zd. 2 nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia pierwszej pomocy osobom, które poszkodowane zostały w wypadku przy pracy. Przepis ten jest konkretyzacją powszechnego obowiązku udzielenia pomocy osobie znajdującej się w stanie zagrożenia życia lub zdrowia, którego zaniechanie wypełnia ustawowe znamiona występku opisanego w art. 160 W razie wystąpienia wypadku przy pracy na pracodawcy spoczywa obowiązek podjęcia niezbędnych działań eliminujących lub ograniczających zagrożenie. O konieczności podjęcia tego rodzaju działań nie wspomina wprawdzie wyraźnie rozporządzenie, wynika on jednak instrumentalnie z całokształtu zawartych w nim do treści art. 234 § 2 pracodawca zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o każdym przypadku śmiertelnego , ciężkiego lub zbiorowego wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione wyżej skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy .Przepisy rozporządzenia (§ 1) zobowiązują pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy, jeżeli pozwala na to stan jego zdrowia, do niezwłocznego powiadomienia o tym zdarzeniu swojego przełożonego. Jeżeli skutki wypadku ujawniły się w okresie późniejszym, pracownik ma obowiązek powiadomienia swojego przełożonego niezwłocznie po ich ujawnieniu .Z powyższego wynika, że pracownik powinien dokonać tego zawiadomienia bez zbędnej i nieuzasadnionej zwłoki, by jak najszybciej mógł być wyjaśniony i ustalony charakter zdarzenia, co niewątpliwie leży tak w interesie pracownika, jak i pracodawcy. Jednak nawet znaczna zwłoka pracownika w poinformowaniu o wypadku nie zwalnia pracodawcy z obowiązku ustalenia okoliczności i przyczyn tego zdarzenia .Stwierdzić należy, mimo braku regulacji prawnej w tym zakresie, że obowiązek zawiadomienia przełożonego o wypadku przy pracy spoczywa również na każdym pracowniku, który wypadek taki zauważył lub dowiedział się o nim. Na przełożonym natomiast ciąży obowiązek powiadomienia o takim zdarzeniu kierownika zakładu pracy oraz służby czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający: dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych, uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane, dokonywanie zmiany ich położenia, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają na odtworzenie jego na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych, bądź też dokonywanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po uprzednim sporządzeniu, jeżeli zachodzi taka konieczność, szkicu, fotografii bądź też nagrania video miejsca wypadku. W sytuacji, gdy zabezpieczenie miejsce wypadku przy pracy zarządził organ prowadzący postępowanie przygotowawcze, które ma na celu ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego, zgodę na uruchomienie maszyn i urządzeń wyraża pracodawca po uzyskaniu akceptacji właściwego inspektora pracy i prokuratora, a w sytuacji zaistnienia takiego wypadku w zakładzie górniczym również właściwego organu państwowego nadzoru górniczego. Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania zgody wymienionych podmiotów jest niedopuszczalne, chyba że zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu. W sytuacji gdy pracownik uległ wypadkowi na terenie innego niż macierzysty zakład pracy, zabezpieczenie miejsca takiego zdarzenia należy do obowiązków pracodawcy, na terenie którego zdarzył się ma obowiązek przeprowadzić postępowanie powypadkowe niezwłocznie i z urzędu. Do jego wdrożenia nie jest konieczny wniosek pracownika. Postępowanie powypadkowe prowadzi zespół powypadkowy, który obowiązany jest przystąpić do pracy niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku. Zespół powypadkowy tworzą dwie osoby, a w jego skład wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor przypadku pracodawcy, który zgodnie z treścią art. 237¹¹ § 1 nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy. U pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego, zamiast społecznego inspektora pracy, jako członek zespołu powypadkowego wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny sytuacji, gdy ze względu na niewielką ilość zatrudnionych pracowników pracodawca nie może dopełnić obowiązku powołania zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym, tworzą go: pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy. Rozwiązanie takie jest zadziwiające – pracodawca bowiem, w takiej sytuacji, zajmuje w zespole powypadkowym miejsce reprezentanta pracowników, czyli miejsce niejako swego przeciwnika w rozpatrywanej sprawie. Może nadto zdarzyć się zaskakująca sytuacja, że pracodawca, u którego nie ma obowiązku powoływania służby bhp i nie skorzysta on z możliwości zastąpienia się w wykonywaniu zadań służby bhp specjalistą spoza zakładu, będzie w zespole powypadkowym występował w dwóch rolach jednocześnie: zarówno jako ten, który zastępuje reprezentanta pracowników, jak i ten, który wykonuje zadania specjalisty spoza zakładu pracy .Zespół powypadkowy, jak już wspomniano, obowiązany jest przystąpić do ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku. W szczególności ciąży na nim obowiązek przeprowadzenia oględzin miejsca zdarzenia, jak również maszyn i innych urządzeń technicznych oraz stanu urządzeń ochronnych, zbadania warunków wykonywania pracy oraz innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku, jak również wysłuchania wyjaśnień poszkodowanego, o ile pozwala na to stan jego zdrowia. Zespół powypadkowy powinien zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków zdarzenia, a także zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku, a także zebrać inne dowody dotyczące wypadku, np. opinie biegłych lub okoliczności i przyczyny wypadku zespół powypadkowy zobowiązany jest wykorzystać materiały zebrane przez organy prowadzące postępowanie przygotowawcze, o ile takowe zostały mu przez te organy udostępnione. Ustalając okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy zespół powypadkowy sporządza również odpowiednią dokumentację przeprowadzonych czynności w postaci: szkiców, fotografii, nagrań video oraz zapisów wyjaśnień złożonych przez poszkodowanego, a także zapisy informacji uzyskanych od świadków sytuacji, gdy pracownik uległ wypadkowi przy pracy na terenie innego niż macierzysty zakładu pracy, ustalenia okoliczności i przyczyn takiego wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego pracownika, z udziałem przedstawiciela pracodawcy, na terenie którego miało miejsce zdarzenie. Na tym ostatnim spoczywa również obowiązek niezwłocznego udzielenia pomocy osobom, które uległy wypadkowi lub którym zagraża niebezpieczeństwo, zabezpieczenia miejsca wypadku, niezwłocznego zawiadomienia o wypadku macierzystego zakładu pracy pracownika poszkodowanego w następstwie takiego zdarzenia, udostępnienia niezbędnych informacji i materiałów oraz udzielenia wszechstronnej pomocy osobom badającym okoliczności i przyczyny wypadku. Nadto na wniosek macierzystego zakładu pracy poszkodowanego pracownika zespół powypadkowy zakładu pracy, na terenie którego doszło do wypadku, powinien zbadać okoliczności i przyczyny wypadku na zasadach, które przedstawiono, a po zakończeniu prac przekazać dokumentację macierzystemu zakładowi pracy pracownika ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy zespół powypadkowy sporządza, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, tzw. „protokół powypadkowy”, według wzoru ustalonego przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie art. 237 § 2 . Przekroczenie wskazanego terminu dopuszczalne jest tylko w razie wystąpienia przeszkód lub trudności, które uniemożliwiają jego terminowe sporządzenie, np. zły stan zdrowia poszkodowanego, który uniemożliwia odebranie od niego wyjaśnień, czy przedłużające się sporządzenie ekspertyzy przez rzeczoznawców lub biegłych, muszą być wyraźnie omówione w treści protokołu. W przypadku stwierdzenia w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy, albo że zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń, jakie przysługują mu z tytułu wypadku, wymagane jest szczegółowe uzasadnienie i wskazanie dowodów stanowiących podstawę takiego właśnie rozstrzygnięcia. Jeżeli zdania członków zespołu powypadkowego są rozbieżne, o treści takiego protokołu decyduje pracodawca (kierownik zakładu pracy), a członkowi zespołu powypadkowego, który nie zgadza się z decyzją pracodawcy, przysługuje czynna legitymacja do złożenia do protokołu zdania odrębnego (votum speparatum), które następnie powinien uzasadnić. Do tak sporządzonego protokołu powypadkowego załącza się zapisy wyjaśnień poszkodowanego oraz informacji uzyskanych od świadków oraz inne dokumenty, które sporządzono w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, np. pisemną opinię lekarza, pisemną opinię innych specjalistów, szkice lub fotografie miejsca wypadku, a także zdanie odrębne złożone przez członka zespołu powypadkowego oraz uwagi i zastrzeżenia złożone przez sporządzeniu protokołu, a przed zatwierdzeniem go przez pracodawcę, zespół powypadkowy obowiązany jest zapoznać z jego treścią poszkodowanego pracownika, któremu przysługuje prawo do zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w treści protokołu, o czym należy poszkodowanego pouczyć. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z wypadkiem śmiertelnym, na zespole powypadkowym spoczywa obowiązek zapoznania z treścią protokołu powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz pouczyć ich o prawie do zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń, jakie zawarte są w treści protokołu. Poszkodowanemu przysługuje również prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii. Mimo iż rozporządzenie nie wskazuje, że z prawa tego korzystać mogą również członkowie rodziny poszkodowanego, których zespół powypadkowy zapoznać musi z treścią protokołu powypadkowego w razie wypadku śmiertelnego, opowiedzieć się należy za przyznaniem również tej kategorii podmiotów takiej legitymacji. Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca, nie później niż w ciągu 5 dni od daty jego sporządzenia. W razie zgłoszenia do protokołu zastrzeżeń przez poszkodowanego lub podmioty, o których mowa wyżej, bądź też, gdy protokół nie odpowiada wymogom formalnym, o których mowa w rozporządzeniu, pracodawca zwraca niezatwierdzony protokół powypadkowy celem wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy. Zespół powypadkowy ma na to kolejnych 5 dni. W tym terminie musi dokonać wyjaśnień i uzupełnień, na podstawie których sporządza nowy protokół powypadkowy, do którego dołączyć musi poprzedni, niezatwierdzony przez pracodawcę protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Protokół powypadkowy należy sporządzić w niezbędnej liczbie egzemplarzy. W przypadku wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych sporządza się go zazwyczaj w pięciu egzemplarzach, tj. dla: 1) poszkodowanego (oryginał), 2) właściwego terenowo organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej, 3) organu założycielskiego lub jednostki nadzorczej (kopia na żądanie), 4) ZUS-u, jeżeli poszkodowany ubiega się o odszkodowanie (kopia), 5) zakładu (pracodawca) sporządzającego dokumentację powypadkową (kopia). Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego członkom rodziny zmarłego pracownika, pouczając jednocześnie o sposobie i trybie odwołania, a w przypadku wypadków śmiertelnych, ciężkich lub zbiorowych również właściwemu inspektorowi pracy. Państwowy Inspektor Pracy w razie stwierdzenia, że protokół taki zawiera ustalenia, które naruszają uprawnienia pracownika, bądź też nieprawidłowe wnioski profilaktyczne, może protokół zwrócić wraz z uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Prawidłowo sporządzony protokół powypadkowy stanowi dokument urzędowy w rozumieniu art. 244 § 2 którego treść jest dowodem tego, że miały miejsce opisane w nim fakty, jak również, iż zakwalifikowano je jako wypadek przy pracy .Jeżeli pracownik ma interes prawny w ustaleniu, że określone zdarzenie było wypadkiem przy pracy lub zaistniało w okolicznościach uprawniających go do świadczeń „wypadkowych”, mimo że nie dochodzi on roszczeń odszkodowawczych lub rentowych, przysługuje mu prawo do wystąpienia do sądu pracy z powództwem o ustalenie i sprostowanie protokołu powypadkowego .Na podstawie dokonanych przez zespół powypadkowy ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy kierownik zakładu pracy zobowiązany jest zarządzić zastosowanie właściwych środków profilaktycznych, jak również środków mających na celu poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy, a nadto określić osoby odpowiedzialne za wykonywanie poleceń wydawanych w związku z wypadkiem, a także zapewnić omówienie okoliczności i przyczyn wypadku z kierownikami, mistrzami i pracownikami zainteresowanych komórek organizacyjnych zakładu pracy. Pracodawca zobligowany jest do przechowywania dokumentacji powypadkowej w aktach przez okres 10 lat, jak również, stosownie do dyspozycji art. 234 § 3 prowadzić rejestr wypadków przy pracy w sposób, o którym mowa w § 16 rozporządzenia, to znaczy na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych. Rejestr ten powinien zawierać: imię i nazwisko poszkodowanego, miejsce i datę wypadku, informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego, datę sporządzenia protokołu powypadkowego, stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy, datę przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy, liczbę dni niezdolności do pracy oraz inne informacje niebędące danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu podstawie protokołu powypadkowego pracodawca zobowiązany jest do sporządzenia karty statystycznej wypadku przy pracy, której wzór określony został w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy . Statystyczną kartę wypadku przy pracy sporządza pracodawca w dwóch egzemplarzach według objaśnień do wypełnienia tej karty, o których mowa w załączniku nr 2 do tegoż rozporządzenia, na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zwanego dalej „protokołem powypadkowym”, albo na podstawie karty wypadku, w której stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy. Jeden z egzemplarzy tej karty – za wyjątkiem jej części II (uzupełniającej) – pracodawca przekazuje do urzędu statystycznego właściwego dla województwa, na którego terenie znajduje się jego siedziba, w terminie do 15. dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy. Wypełnioną część II statystycznej karty wypadku przy pracy pracodawca musi przekazać nie później niż z upływem 6 miesięcy od daty zatwierdzenia protokołu powypadkowego. Drugi egzemplarz takiej karty pracodawca przechowuje wraz z protokołem ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy przez 10 protokołu powypadkowego oraz innej dokumentacji związanej z wypadkiem przy pracy stanowi o istocie występku opisanego w art. 221 .Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: 1) uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierająca stypendium sportowe (w takiej sytuacji ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje podmiot wypłacający stypendium sportowe); 2) wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania (wówczas okoliczności i przyczyny wypadku ustala podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania); 3) pełnienia mandatu posła lub senatora (okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy dokonuje wówczas Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczpospolitej Polskiej oraz Kancelaria Senatu w stosunku do senatorów; 4) odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący (ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy dokonuje wówczas pracodawca, u którego osoba odbywa staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie, lub jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odbywa szkolenie; 5) wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem rolniczej spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni (wówczas okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ustala spółdzielnia produkcyjna lub spółdzielnia kółek rolniczych); 6) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia (okoliczności i przyczyny takiego zdarzenia ustala podmiot na rzecz którego wykonywana jest praca na podstawie wskazanych rodzajów umów); 7) współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia (okoliczności i przyczyny takiego zdarzenia ustala osoba wykonująca pracę na podstawie wskazanych rodzajów umów); 8) wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu tego rodzaju działalności (ustaleniem okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy zajmuje się wówczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych); 9) wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi (ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy należy wówczas do właściwej zwierzchniej instytucji diecezjalnej lub zakonnej); 10) odbywania służby zastępczej (wówczas okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ustala pracodawca, u którego poborowy odbywa taką służbę); 11) nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej (okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ustala wówczas Krajowa Szkoła Administracji Publicznej); 12) pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych (okoliczności i przyczyny wypadku ustala wówczas podmiot, w którym funkcjonariusz pełni służbę); 13) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy (okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ustala wówczas pracodawca); 14) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli w ramach takiej umowy osoba wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (wówczas okoliczności i przyczyny takiego zdarzenia ustala podmiot, z którym została zawarta umowa) . Szczegółowy tryb uznawania takich zdarzeń powstałych w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadki przy pracy reguluje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenie wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia . W razie wystąpienia tego rodzaju zdarzeń poszkodowany w jego wyniku zgłasza odpowiednim, a wymienionym wyżej podmiotom, fakt zaistnienia takiego zdarzenia. Zdarzenia takie uznawane są za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn, co następuje, w szczególności, przez: 1) zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób, który pozwoli odtworzyć jego okoliczności, 2) dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku, 3) przesłuchanie poszkodowanego, o ile stan jego zdrowia na to pozwala, 4) przesłuchanie świadków wypadku, 5) zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, które uznano za niezbędne. Kwalifikacji prawnej tego rodzaju zdarzeń dokonują, w odniesieniu do konkretnych przypadków, wskazane powyżej podmioty, sporządzając w terminie – nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – kartę wypadku, której wzór stanowi załącznik do wskazanego rozporządzenia. Na podmiotach sporządzających kartę wypadku ciąży obowiązek pouczenia poszkodowanego lub uprawnionych do jednorazowego odszkodowania członków ich rodzin o możliwości wniesienia do ustaleń zawartych w karcie wypadku uwag i zastrzeżeń."pozdrawiam Kiedy mamy do czynienia z wypadkiem przy pracy? Czy zawsze dochodzi do niego w miejscu pracy? Czy wypadek w delegacji lub podczas drogi do pracy również upoważnia mnie do odszkodowania? Jakie są przyczyny i skutki wypadków przy pracy? Odpowiedzi poniżej. Wypadek przy pracy Mimo obowiązujących przepisów bhp oraz ostrożności podczas wykonywania swoich obowiązków pracowniczych może dość do wypadku przy pracy. Nie zawsze winę za zdarzenie ponosi sam pracownik. Bywa, że odpowiedzialny jest przełożony, brak nadzoru czy kontroli, a nawet nieprawidłowa organizacja pracy. Jakie jednak warunki muszą zostać spełnione, aby wypadek można było uznać za wypadek przy pracy. Kiedy można się ubiegać o odszkodowanie z ZUS? Zgodnie z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wypadek przy pracy to każde nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące u pracownika doznanie urazu, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub jego śmierć. Do wypadku może dojść podczas wykonywania przez pracownika czynności lub poleceń przełożonych. Także w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez jego polecenia lub w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy a więc w drodze do i z pracy. Wypadek przy pracy może mieć miejsce: w siedzibie pracodawcy, zwyczajowym miejscu pracy lub w miejscu, do którego pracownik został oddelegowany do pracy, w czasie podróży służbowej, w związku z powierzonymi przez pracodawcę zadaniami, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Za wypadek przy pracy uważa się również zdarzenie, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe; wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie; odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący. Również pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych; wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni; również wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia; wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. nr 45, poz. 235); współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia; wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; również wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi; odbywania służby zastępczej; nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium; wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy; pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych. Wypadek w drodze do lub z pracy To każde zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz, które nastąpiło w drodze do pracy lub z pracy. Taki wypadek ma miejsce tylko w przypadku, gdy droga ta była najkrótsza lub też ze względów komunikacyjnych najdogodniejsza i nie została przerwana. Tym samym, jeśli wracając z pracy, wstąpimy do sklepu lub urzędu i wychodząc doznamy urazu, wypadek nie zostanie zakwalifikowany, jako wypadek w drodze z pracy. Należy pamiętać, iż wypadek w drodze do i z pracy nie upoważnia do uzyskania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy uzyskiwanego z ZUS. Takie zdarzenie jednakże daje nam możliwość uzyskania 100% dochodów przebywając na spowodowanym takim wypadkiem zwolnieniu lekarskim. Przeczytaj więcej o protokole powypadkowym. W zależności od rozmiarów i skutków rozróżniamy: wypadek przy pracy (lekki) – jeśli pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu, który nie zagraża wprost jego życiu, jednak powoduje trwały uszczerbek na zdrowiu; ciężki wypadek przy pracy – jeśli wskutek wypadku nastąpiło trwałe uszkodzenie ciała lub kalectwo pracownika, nieuleczalna bądź zagrażająca życiu choroba, w tym choroba psychiczna, trwałe uszkodzenie zmysłu, zeszpecenie lub zniekształcenie ciała a nawet choroba psychiczna;śmiertelny wypadek przy pracy – w wyniku którego nastąpił zgon pracownika w okresie do 6 miesięcy od wypadku;wypadek zbiorowy – jeśli w wyniku wypadku ucierpiały przynajmniej 2 osoby. Przyczyny wypadków przy pracy Wszelkie nieprawidłowości oraz braki związane z czynnikami materiałowymi, organizacją wykonywanej pracy lub zachowaniem pracownika są pośrednią lub bezpośrednią przyczyną wystąpienia wypadku przy pracy. Czynniki techniczne, organizacyjne lub ludzkie, zarówno występujące niezależnie od siebie, ale czasem równocześnie powodują wystąpienie obrażeń u pracownika, jego ciężki uszczerbek na zdrowiu, a nawet śmierć. Przyczyny techniczne lub materialne niewłaściwy stan czynnika materialnego na przykład maszyny, narzędzia, innego obiektu, wady konstrukcyjne lub niewłaściwe rozwiązania techniczne lub ergonomiczne, brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym czyli niewłaściwa eksploatacja ukryte wady materiałowe czynnika materialnego, niewłaściwa lub nadmierna eksploatacja czynnika materialnego oraz niewłaściwe naprawy i remonty. Przyczyny organizacyjne niewłaściwa organizacja pracy lub stanowiska pracy,niezapewnienie sprzętu ochronnego,tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bhp, braków kadrowych ale również niewłaściwych metod pracy, brak nadzoru, koordynacji prac zbiorowych czy też brak kontroli wykonywanej pracy,brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników zarówno pod względem bhp jak i stanowiska pracy, dopuszczenie do pracy osób bez kwalifikacji zawodowych albo stosownych uprawnień, brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy, brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy przy maszynach i urządzeniach oraz procesach technologicznych, dopuszczenie do wykonywania pracy pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi oraz bez wymaganych badań profilaktycznych. Przeczytaj też o wynagrodzeniu w trakcie L4 po wypadku przy pracy. Przyczyny ludzkie nieprawidłowe albo też samowolne zachowanie pracownika,nieużywanie sprzętu ochronnego oraz bhp, niewłaściwy stan psychofizyczny pracownika np. zmęczenie, depresja albo stan lękowy, niedostateczna koncentracja uwagi, lekceważenie zagrożenia i poleceń służbowych albo zbytni pośpiech, wejście w obszar zagrożony lub niedozwolony, wykonywanie zadań bez uprawnień lub przeszkolenia niestosowanie środków ochronnych, zabezpieczających, osłon mimo zapewnienia ich przez pracodawcę,zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem,inna przyczyna. Urazy w wypadkach przy pracy W wyniku wypadku przy pracy pracownik może doznać jedynie niegroźnych potłuczeń ciała, które nie będą skutkować trwałym uszczerbkiem, obrażeń które spowodują uszkodzenia lub deformacje jego ciała, w najgorszym wypadku urazów, które doprowadzą do jego zgonu. Najczęściej do wypadków w pracy dochodzi od uderzenia lub zderzenia z obiektem. Przyczyną jest też kontakt z ostrym, ciężkim lub twardym narzędziem czy przedmiotem. Zdarzają się również przygniecenia, przewrócenia, poślizgnięcia, upadki czy też przeciążenia. W zależności od wykonywanej pracy, materiałów i narzędzi, którymi pracownik się posługuje najczęściej dochodzi do urazów kończyn oraz głowy. Dodatkowo także kręgosłupa i pleców od przeciążeń. Dość sporą grupę wypadków stanowią także zdarzenia z utratą narządów lub zmysłów. Wskutek powyższych zdarzeń pracownik doznaje ran ciętych lub szarpanych, złamań, zmiażdżeń, amputacji lub urazów narządów wewnętrznych. W przypadku lekkich wypadków często dochodzi do stłuczeń, zwichnięć czy skręceń. W kontakcie z substancjami chemicznymi – również poparzeń czy reakcji skórnych, ale także zatrucia oparami, czy uduszenia. Ważne! Aby uzyskać odszkodowanie za wypadek przy pracy z ZUS warunkiem koniecznym jest doznanie uszczerbku na zdrowiu stałego lub długotrwałego. W przypadku jego braku – odszkodowanie nie przysługuje. Przełożony pracownika przypadkowo dowiedział się od niego zaistniałym wypadku przy pracy, któremu uległ ten pracownik. Przełożony przekazał informację do specjalisty bhp. Jednakże pracownik w rozmowie ze swoim przełożonym stwierdził, iż nie chce zgłaszać tego zdarzenia jako wypadku przy takie jego stwierdzenie zmienia podejście do zdarzenia?Czy mimo tego należy przeprowadzić postępowanie powypadkowe?Czy pracownik, który uległ wypadkowi może odmówić udzielenia wyjaśnień? Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP. Pracownik nie może zwalniać pracodawcy z ustawowych obowiązków wynikających z art. 234 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej co oznacza, że wniosek pracownika o nie zgłaszaniu wypadku nie odnosi skutków prawnych zwalniających pracodawcę z obowiązków ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku i nie powinien w ogóle mieć miejsca. Należy przeprowadzić dochodzenie a poszkodowany pracownik nie powinien odmawiać udzielania wyjaśnień ponieważ jego obowiązkiem zgodnie z art. 211 jest niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie, współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny podstawowych obowiązków pracowniczych zawartych w art. 211 może skutkować nałożeniem na pracownika kary regulaminowej wynikającej z art. 108 czyli upomnienia, nagany lub kary art. 234 w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi badania wypadków przy pracy jest ujawnienie wszystkich przyczyn wraz z okolicznościami, które doprowadziły do wypadku pod kątem podjęcia najbardziej skutecznych działań, uniemożliwiających powstanie podobnego zdarzenia w ustalenia okoliczności przyczyn wypadku wynikają naruszone przepisy i zasady BHP – tak przez pracodawcę, osobę kierującą lub nadzorującą prace oraz samego poszkodowanego. Jeżeli potraktujemy wypadek jako wynik nieprawidłowości – czy to technicznych, czy organizacyjnych, czy też nieprawidłowego zachowania się człowieka, to celem badania okoliczności i przyczyn jego zaistnienia jest właśnie ujawnienie tych nieprawidłowości i odpowiedź na pytanie dlaczego cech wypadku w zaistniałym zdarzeniu i odmowa jego uznania za wypadek powinna odbyć się wyłącznie w trybie przewidzianym obowiązującymi przepisami dla badania przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy zamieszczonymi w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870). Dokumentem finalnym, w którym można uznać lub nie uznać dane zdarzenie za wypadek przy pracy jest protokół powypadkowy wg wzoru określonego w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298). Więcej na ten temat w Serwisie BHP.

do organizacyjnych przyczyn wypadków nie należy